(H)eerlijk verdienen aan schulden
Geld stinkt niet; het komt vaak voor in de markteconomie dat als de ene partij geld verliest, er iemand anders is die daaraan verdient. Zo gaat dat ook met het opkopen van vorderingen door incassobureaus en factormaatschappijen. De oorspronkelijke schuld, meestal een openstaande factuur of abonnementsgeld, wordt voor een fractie opgekocht van de sportschool of het postorderbedrijf. De factormaatschappij verhoogt vervolgens de gekochte schuld met rente en eigen incassokosten en schakelt een gerechtsdeurwaarder in om de gekochte vordering te incasseren. De factormaatschappij of het incassobureau heeft met de gerechtsdeurwaarder scherpe tariefafspraken gemaakt, waardoor er nog eens extra verdiend wordt aan de ambtelijke werkzaamheden van de deurwaarder. Er zijn bijvoorbeeld gerechtsdeurwaarders die tien euro betaald krijgen voor het betekenen van een dagvaarding. De nieuwe eigenaar van de gekochte vordering brengt vervolgens voor de dagvaarding aan de debiteur negentig euro in rekening. De debiteur draait op voor dit extra verdienmodel van de factormaatschappij. Omdat de gerechtsdeurwaarder voor het grootste deel van zijn omzet sterk afhankelijk is van de factormaatschappij als klant, zoekt de deurwaarder vaak de grenzen van het recht op om de vordering van zijn klant de factormaatschappij, te incasseren.
Zo ook in dit geval. Factormaatschappij Direct Pay Services uit Barendrecht, heeft via haar eigen incassobureau Webcasso, één van haar samenwerkende gerechtsdeurwaarders ingeschakeld om een klant te dagvaarden. De vordering waarvoor gedagvaard werd, betreft een gekochte vordering van een sportschool, met een hoofdsom van vijfenzeventig euro. Direct Pay Services heeft vermoedelijk rond de twintig euro aan de sportschool betaald, om de schuld op de klant over te nemen. In de dagvaarding verhoogt het incassoburo Webcasso de gekochte vordering met buitengerechtelijke incassokosten van veertig euro. De klant reageert niet op de dagvaarding van Webcasso en de kantonrechter wijst de vordering van Direct Pay Services bij verstek toe. Een deurwaarder van het deurwaarderskantoor waar Webcasso mee samenwerkt, betekent vervolgens het verstekvonnis aan de klant, waarbij de klant op dat moment een bedrag van ruim vierhonderdvijfentwintig euro is verschuldigd aan Direct Pay Services.
De klant in kwestie betreft een alleenstaande moeder met een bijstandsuitkering. Op deze bijstandsuitkering ligt al beslag door een andere deurwaarder, waardoor de klant niet in staat is om de vordering van Direct Pay Services te betalen. Mevrouw haar inkomen ligt onder 90% van de bijstandsnorm en zij is wettelijk niet verplicht om naast het beslag op haar uitkering nog eens extra aan Direct Pay Services te betalen. Het ligt hierdoor voor de door Webcasso ingeschakelde deurwaarder op de weg om eveneens beslag te leggen op de bijstandsuitkering van mevrouw en zo maandelijks mee te delen in de paar tientjes die voor alle schuldeisers gezamenlijk vanuit het beslag beschikbaar komen. De incasso van de door Direct Pay gekochte vordering gaat dan wel erg lang duren. Webcasso neemt daarmee geen genoegen en zij geeft haar gerechtsdeurwaarder de instructie om beslag te leggen op de bankrekening van de klant, om zo haar gehele bijstandsuitkering in beslag te nemen zodra de gemeente de uitkering op haar bankrekening overmaakt. Het gevolg van deze actie is dat mevrouw en haar gezin géén geld hebben om de huur te betalen of om eten te kopen. Mevrouw heeft hierover bij de deurwaarder van Webcasso geklaagd, doch de deurwaarder was niet bereid om het bankbeslag op te heffen. Gelet op het feit dat de deurwaarder tuchtrechtelijk laakbaar heeft gehandeld door, in strijd met de wettelijke beslagvrije voet, de gehele uitkering van mevrouw in beslag te nemen, had de klant geen andere mogelijkheid dan om een tuchtklacht bij de Kamer voor Gerechtsdeurwaarders neer te leggen. Sociaal Verhaal heeft de bijstandsmoeder geholpen om in verzet te gaan tegen het verstekvonnis, op grond waarvan de deurwaarder haar vierhonderdvijfentwintig euro (plus nog eens tweehonderdvijftig euro aan kosten bankbeslag) in rekening heeft gebracht. In dit geval is het extra schrijnend dat een deurwaarder het eigen financieel belang laat prevaleren boven de wettelijke beslagregels. Gezien de sterke economische afhankelijkheid van de deurwaarder van de factormaatschappij Direct Pay en haar incassobureau Webcasso, lijkt in de praktijk niet veel van de ‘onafhankelijke positie’ van de gerechtsdeurwaarder terecht te komen.